چکیده

هدف:

بررسی مبانی روش تحقيق در روانشناسی اسلامی به منظور تعیین اعتبار و نقش هریک از روش های تحقیق عقلی، نقلی، شهودی و تجربی در روانشناسی اسلامی، هدف اصلی این رساله می باشد

روش:

بدین منظور در این اثر با روش توصیفی - تحلیلی، ابتدا دیدگاههای مختلف اندیشمندان در تعریف علم دینی و روانشناسی اسلامی مورد نقد و بررسی قرار گرفت

یافته ها:

:- با توجه به نقش مؤثر و مبنایی تعریف علم دینی در تعیین روش های تحقیق آن، تعریف برگزیده علم دینی، معین و روانشناسی اسلامی نیز بر آن اساس عبارت است از؛« علمی که به مطالعه رفتار و فرآیندهای روانی انسان می پردازد و مبانی، پیش فرض ها و اهداف آن مورد تأييد و سازگار با دین می باشد.»

- مبانی نظری روانشناسی اسلامی، به معنای مبانی هستی شناختی، الهیاتی، معرفت شناختی، ارزش شناختی و انسان شناختی نیز به عنوان مبانی مؤثر در روش تحقیق مورد بحث قرار گرفت و در این میان، مبانی معرفت شناختی مؤثرترین و بنیادی ترین مبنا برای روش های تحقیق در روانشناسی اسلامی دانسته شد.

-از دیگر یافته های این رساله، استخراج ملاک های اعتبار و شاخص های رجحان با عنوان دو مبنای مهم دیگر برای روش های تحقیق بوده است. ملاک های اعتبار عبارتند از؛ دارا بودن ضریبی از واقع نمایی، کارآمدی به واسطه تناسب روش با موضوع، رعایت معیارهای درونی هر روش، پشتوانه يقينی و عقلی هر روش.

- شاخص های رجحان یک روش عبارتند از: اثرگذاری بیشتر بر مخاطب، فراگیری و امکان در دسترس بودن، تعیین دقیق تر و شفاف تر روابط و سادگی و بسیط بودن

نتیجه:

بر اساس مبانی مذکور نتیجه گرفته می شود؛ همه روش های اصلی تحقیق، یعنی روش های عقلی، نقلی، شهودی، تجربی و یا ترکیبی از آنها در روانشناسی اسلامی، دارای اعتبار بوده و در نتیجه با ملاحظه ویژگی های هر روش از یک سو و ویژگی های مسایل علم روانشناسی از سوی دیگر، هریک از این روش ها دارای نقش و کارآمدی متمایزی می باشند که تبیین آنها از یافته های این پژوهش است.

از دیگر نتایج این رساله، تعیین جانمایی این روش ها در موضوعات و سرفصل های مختلف روانشناسی و مقایسه امتیازات هر یک از آنها می باشد

کلید واژه ها:

مبانی روش تحقیق، روش های تحقیق، روش شناسی، علم دینی، روانشناسی اسلامی، مبانی نظری

نوع