چکیده

هدف:

هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاس امید از دیدگاه اسلام است. با توجه به گستره موضوع امید در اسلام و بررسی ادبیات پژوهش، مقیاسی که امید را مستقلا از دیدگاه اسلام مورد سنجش قرار دهد یافت نشد، و مقیاسهای ساخته شده عمدتا غربی و وابسته به فرهنگ می باشد. از سوی دیگر برخی از مقیاسهایی که در این زمینه در داخل کشور ساخته شده از دیدگاه اسلام نمی باشد و پژوهشگرانی که در حوزه اسلامی این موضوع مقیاس ساخته اند، امید را مستقلا بررسی نموده و مقیاسی مستقل برای آن طراحی نکرده انده از این رو ضرورت دارد تا مقیاسی بصورت مستقل متناسب با دیدگاه و نگرش افراد جامعه اسلامی کشور ایران ساخته شود. بر این اساس محقق با استفاده از قرآن کریم و روایات اسلامی به تبیین موضوع امید از دیدگاه اسلام پرداخته و با استخراج مولفه های نظری امید در پی ارائه مقیاسی است که امید افراد بزرگسال را اندازه گیری نماید.

روش

روش تحقیق به دو شیوه توصیفی و پیمایشی می باشد. به منظور جمع آوری آموزه های دین، روش توصیفی مورد استفاده قرار گرفته است و برای ارزیابی روایی و اعتبار مقیاس روش پیمایشی در نمونه ای 4۰۱ نفری از طلاب و دانشجویان شهر قم بکار رفته است. ابزار استفاده شده علاوه بر مقیاس امید از دیدگاه اسلام، مقیاس امید اشنايدر می باشد در تحلیل داده ها از شاخص ها و روش های آماری مناسب با سوال های پژوهش استفاده شده است که شامل آزمون t تحليل عاملی، همبستگی های اسپیرمن، پیرسون، ضریب تطابق کندال، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب دو نیمه سازی گاتمن و آزمون خی دو می باشد

یافته ها

در بررسی روایی محتوا پرسشنامه، ضریب تطابق كندال 84/0 با سطح معناداری 841/ ۰ نشان دهنده میزان توافق کارشناسان خبره در مورد موافقت گویه های طراحی شده می باشد. نتیجه بررسی روایی سازه به شيوه تحلیل عاملی با ارزش ویژه بیش از 1، استخراج ۷ بار عاملی بالاتر از 3/0بوده که در مجموع ۵۳٫۷۱۹ درصد واریانس كل مقیاس را برآورد می کند. همبستگی بین عوامل و كل مقياس در سطح 01/0 معنادار می باشد. عوامل استخراج شده در سطح نظری عبارتند از: «هدف»، «تکیه گاه»،« أسباب» و «تلاش» و در مرحله نهایی (پس از تحلیل عاملی) عبارتند از: «هدف»، «تکیه گاه امید»، «أسباب امید»، «تلاش»، «موانع امید»، «رابطه فرد و تکیه گاه» و «راه حلهای امید» روایی ملاکی با محاسبه ضریب همبستگی مقیاس حاضر و مقياس امید اشنایدر ۵۳۰/0 بوده و در سطح 01/0معنادار است

نتیجه

از این رو، با استفاده از منابع اسلامی، امکان ساخت ابزاری برای سنجش موضوع امید وجود داشته و این ابزار از اعتبار و روایی مطلوبی جهت استفاده های پژوهشی و بالینی برخوردار است

کلید واژه ها:

امید، مقیاس امید، مقیاس مذهبی، منابع اسلامی

نوع

مقیاس