چکیده

هدف:

این پژوهش با هدف مفهوم سازی، شناسایی و تبیین مؤلفه ها و معادل یابی هویت بر پایه منابع و متون اسلامی و بر اساس روش کیفی تحلیل محتوا و معناشناسی زبانی سازه انجام شد

روش:

بر پایه این روشها تعاریف، مفاهیم و ساختار هویت در نظام های روان شناختی بررسی و بر آن اساس معادل های مفهومی و نیز مؤلفه های تشکیل دهنده آن در متون اسلامی استخراج و تفاوت ها و شباهت های آنها به گونه محتوایی و آماری مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور اطمینان از استخراج و تعیین تعریف و مؤلفه های هویت در منابع اسلامی در چهار مرحله از نظرات چهار گروه ۹ تا ۱۲ نفری از متخصصان علوم روانشناسی، علوم تربیتی و حوزوی از طریق فرم های درجه بندی محتوایی، اعتبار و روایی یافته ها بررسی شد

یافته ها:

یافته ها نشان داد که:

- مفهوم معرفت نفس می تواند معادل مناسب هویت در منابع اسلامی باشد و ساختار آن با ۹ مؤلفه باورها، ارزش ها، اهداف، گرایش ها، شناخت اکتسابی، ویژگی های پایدار، احساس هشیارانه، خودارزشمندی و خودپایی تبیین می گردد.

- افزون بر این، مشخص شد که مفهوم هویت با هویت دینی از ساختار مؤلفه ای یکسان برخوردار است.

-همچنین بدست آمد که ساختار هویت و هویت دینی در منابع اسلامی نسبت به هویت در نظام های روان شناسی شباهت ها و تفاوت هایی دارد؛ دو مؤلفه خودپایی و احساس هشیارانه به ساختار هویت در منابع اسلامی اختصاص دارد، اما هفت مؤلفه باورها، ارزشها، اهداف، گرایشها، شناخت اکتسابی، ویژگی های پایدار و خودارزشمندی جنبه های مشترک هویت را در منابع اسلامی و روان شناسی تشکیل می دهد، ولی این مؤلفه ها در منابع اسلامی علاوه بر محتوای فردی و اجتماعی، شامل ابعاد معنوی و نوعی نیز می شود.

کلید واژه ها:

هویت، هویت دینی، ساختار مفهومی، معرفت نفس، منابع اسلامی، مؤلفه های ساختاری

نوع