چکیده

هدف:

پژوهش حاضر با هدف ساخت مقیاس عفو و گذشت از دیدگاه اسلام انجام گرفته است

روش:

برای نیل به این هدف، مقیاسی 53 ماده ای بر اساس مولفه های عفو و گذشت استخراج شده از قرآن کریم و روایات معصومین تهیه و پس از دریافت دیدگاه های کارشناسان برای آماده سازی فرم مقدماتی بر روی ۵۰ نفر از طلاب مرد حوزه علمیه قم اجرا شد

یافته ها:

بررسی اعتبار مواد مقیاس نشان داد که تمام مواد ۵۳گانه با نمره کل، همبستگی بالایی دارد. در این مرحله ضریب قابلیت اعتماد درونی حاصل از روش دو نیمه سازی اسپیرمن براون ( 85/0) و دو نیمه سازی گاتمن (84/0 ) و آلفای کرونباخ (۰٫۹۱) به دست آمد و سرانجام در مرحله نهایی این مقیاس، در جامعه آماری (دانشگاه آزاد واحد پردیسان قم وحوزه علمیه قم) در نمونه ۲6۸ نفری اجرا شد

با استفاده از روش تحلیل عاملی5  عامل تمایز یافته از این تحلیل به دست آمد که عبارتند از: کینه توزی، نوع دوستی، حمایت الهی، اغماض و شادکامی، همچنین داده ها به کمک روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی تجزیه و تحلیل شدند

 ضریب قابلیت اعتماد درونی مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ برابر با (90/0) و روش دو نیمه سازی اسپیرمن براون ( 79/0) و روش دو نیمه سازی گاتمن (79/0)، به دست آمد.

 روایی محتوایی مقیاس بر اساس ارزیابی کارشناسان قابل قبول و براساس محاسبه روایی سازه، نتایج همبستگی بین نمره کل و خرده مقیاس ها به این ترتیب می باشد : همبستگی نمرة كل عفو با خرده مقیاس کینه توزی (71/۰ -)، با حمایت الهی ( 72/0)، با نوع دوستی ( 66/0)، با اغماض ( 73/0)، با شادکامی(64/0) که در حد مطلوبی می باشند.

و بر اساس بررسی نتایج روایی همگرا، همبستگی مثبت و معناداری ( 70/0 = r و 01/0 >p) بین مقیاس عفو و مقياس أخرت نگری (که همزمان در جامعه آماری اجرا شده بود) حاصل شد. این بدان معناست که هر چه نمرات افراد در مقیاس عفو بیشتر باشد نمرات آخرت نگری بیشتر خواهد بود. همچنین نمره کل عفو با تمامی زیر مقیاس های آخرت نگری همبستگی معناداری داشت. نمره كل عفو با زیر مقیاس های آمادگی، آخرت محوری و تعالی همبستگی مستقیم و با تکلیف گریزی و لذت جویی همبستگی معکوس دارد.

نتیجه:

به نظر می رسد عفو متکی بر مبدأ و معادی که اسلام تجویز می کند موجب جبران آن در دنیا و آخرت و از بین رفتن رنجش های عمیق و پیامدهای کینه شده و در نتیجه پیامدهای مثبت جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و اخروی فراوانی را به دنبال خواهد داشت و بازدهی مطلوبتر این ابعاد را فراهم می سازد. در بررسی متغیر های جمعیت شناختی به عنوان نتایج جانبی پژوهش، نتایج آزمون T تفاوت میانگین زنان و مردان، حوزویان و دانشگاهیان را معنادار نشان داد که به طور جداگانه در مورد متغير عفو و متغير آخرت نگری انجام شده بود ( ضریب آلفا کوچک تر از 05/0 است)

کلید واژه ها:

مقياس، عفو، اعتبار، روایی، آخرت نگری

نوع

مقیاس