چکیده

هدف:

پژوهش حاضر که با هدف تحلیل روان شناختی حسادت و نیز ساخت آزمونی برای سنجش و اندازه گیری حسادت صورت گرفت، دارای دو بخش نظری و میدانی است

روش:

در بخش نظری بعد از تعریف حسادت و تفکیک آن از مفاهیم مشابهی چون غبطه، منافسه، حسرت، حقد، غیرت، غل و نصیحت؛ به نشانه شناسی حسد پرداخته شد و نشانگان به سه مؤلفه شناختی، عاطفی و رفتاری تقسیم گردید و سپس در بحث سبب شناسی نیز همین سه مؤلفه تفکیک شده و به بیان پیامد های دنیوی و اخروی پرداخته شد و در انتها راهکارهای پیشگیری و درمان حسادت ارائه گردید.

در بخش میدانی ( ساخت مقیاس سنجش حسادت) آموزه های اسلام در مورد نشانگان حسد از قرآن و احادیث به صورت توصیفی جمع آوری و سپس دسته بندی، تلفیق، تجزیه و تحلیل گردید. در مرحله بعد به استناد این نشانگان و به کمک روش های روان سنجی و مباحث آماری یک آزمون 40 ماده ای طراحی و تدوین شد

یافته ها:

• روایی محتوایی این آزمون با استفاده از روش خبره با اجرا بر روی ۲۰ نفر از کارشناسان و متخصصان دینی و دانشگاهی نمره 87.6 درصد را نشان می دهد و اعتبار آزمون با اجرا بر روی ۳۵۳ نفر آزمودنی واقعی و با استفاده از فرمول ها و روش های آماری و نیز برنامه تخصصی spss، محاسبه و مورد تأیید قرار گرفت. به طوری که میزان آلفای کرونباخ ۰٫۹۱ ، همبستگی بین دو نیمه بین84/0 و ۰٫۸۳ و میزان همبستگی سه مؤلفه شناختی، عاطفی و رفتاری با نمره کل آزمون بر اساس همبستگی پیرسون (r) به ترتیب ۰٫۷۸ ، ۰٫۹۹ و 89/0 مشخص شد.
• در بررسی متغیرهای جمعیت شناختی، نتایج آزمون T مستقل، تفاوت میانگین زنان و مردان، حوزویان و دانشگاهیان، و نیز افراد مجرد و متأهل را معنادار نشان داد ( ضریب آلفا کوچک تر از ۰٫۰۵ است)

نتیجه:

هم اکنون این آزمون به عنوان یک مقیاس جدید جهت اندازه گیری و سنجش حسادت، برای کاربرد و اجرا در تحقیقات بعدی، آماده استفاده و بهره برداری است

کلید واژه ها:

اسلام، حسادت، تحلیل روان شناختی، ساخت آزمون ، اعتبار و روایی

نوع

مقیاس