چکیده

هدف:

پژوهش حاضر با هدف بررسی بنیان های نظری پیشگامان شناخت درمانی و نقد آن بر اساس اندیشه اسلامی با تاکید بر دیدگاه های آیت الله مصباح یزدی انجام شده است

روش:

بدین منظور به روش تحلیلی اسنادی به منابع دست اول پیشگامان شناخت درمانی و همچنین آیات و روایات و نقطه نظرات آیت الله مصباح یزدی مراجعه شد و دیدگاه ها با همدیگر مقایسه گردید

یافته ها:

یافته های پژوهش نشان می دهد که:

- مهمترین مبانی فکری پیشگامان شناخت درمانی در معرفت شناسی، منحصر سازی راه های کسب شناخت در حس و تجربه و تاکید بر نسبی گرایی معرفتی؛ انکار نفش مبدأ هستی در زندگی انسان، عدم اعتقاد به ماوراء طبیعت و باور به فقدان هدفمندی جهان و آفرینش در هستی شناسی؛ فردگرایی، اختیار ذاتی و آزادی انتخاب، عدم طبیعت مشترک و تاکید بر زمان حال در انسان شناسی، اعتباری دانستن ارزش ها، نسبی گرایی اخلاقی، محوریت انسان در تعيين ارزش ها و پذیرش مقدرات انسانی در ارزش شناسی؛

- و در دین شناختی باور به عدم قداست دین، غیر منطقی بودن گزاره های دینی، توهم دانستن انگاره خدا، تکثرگرایی دینی، تلقی دین داری به عنوان عامل بیماری روانی و معنویت بدون خدا،

- در مقابل بر اساس اندیشه اسلامی در معرفت شناسی، بسیاری از معرفت های انسان مطلق و با واقعیت عینی کاملا انطباق دارند، برای کسب معرفت در کنار روش تجربی، روش عقلانی، وحیانی و شهودی نیز وجود دارد. در هستی شناسی علاوه بر جوهر های مادی، موجودات غیر مادی نیز وجود دارند، هستی سلسله مراتبی است که در رأس آن هستی مطلق قرار دارد که همان خداست و جهان هستی نیز هدفمند است، هر چند انسان دارای اختیار ذاتی و در انتخاب های خود آزاد است، ولی دامنه انتخاب های او در چارچوب قوانین الهی ترسیم شده است. همچنین تر جیح جمع گرایی و دیگر گرایی، و پذیرش ماهیت مشترک و آفرینش ویژه انسان از مبانی انسان شناختی اسلام است. در ارزش شناختی، ارزش های اخلاقی ریشه در واقعیت های عینی دارند. دین و دین داری نیز برنامه ای الهی است که انسان را به سمت سعادت ابدی اش سوق می دهد

کلید واژه ها:

شناخت، شناخت درماني، اليس، بک، اندیشه اسلامی، مصباح یزدی، معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و دین شناسی

نوع